Postavka Jovanki Bjegojević u beogradskom muzeju: Baletska zvezda blistavog sjaja

Bila simbol zlatnog doba beogradskog baleta, kojem je posvetila život.

(rođena u Prnjavoru 1931. godine)

NEPONOVLjIVA umetnička pojava, balerina raskošnog dara, istinska zvezda odista jedinstvenog sjaja – kako je opisuje i naziv posvećene joj postavke u Muzeju Narodnog pozorišta, sve to bila je Jovanka Bjegojević (1931-2015). Istovremeno, ova primabalerina (p)ostala je i simbol najslavnijeg doba našeg baleta, ali i sinonim za sam svetski vrh ove umetnosti, kao ličnost koja je baletu posvetila ceo život – prvo na sceni, a potom kao direktor, pedagog, predsednik i osnivač Udruženja baletskih umetnika Srbije.

– Budući da se profesionalnim životom ove velike umetnice, jedne od najznačajnijih u istoriji Baleta Narodnog pozorišta u Beogradu, do sada još niko nije bavio na sistematičan način, prikupiti razuđenu arhivsku građu, kao i mnogobrojne, do sada manje poznate podatke, predstavljalo je značajan izazov, ali i veliku odgovornost – navodi Milena Jauković, autorka postavke “Jedinstveni sjaj baletske zvezde”. – Ova izložba, stavljajući pretežno akcenat na umetničko delovanje Jovanke Bjegojević na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu, tretira i ostale, vrlo značajne faze njene karijere, koje se odnose na igračke angažmane u Francuskoj i Australiji, obrađujući i mnogobrojna samostalna gostovanja širom sveta, koja u podjednakoj meri zavređuju pažnju i doprinose sveobuhvatnosti prikaza ove izuzetne baletske karijere.

“U amanet svim generacijama igrača neka ostane istaknut Jovankin kredo da balet i umetnička igra zahtevaju sveto trojstvo neophodno za ovaj poziv – ljudsko trojstvo – kroz jedinstvo umnog, duhovnog i telesnog”, rečeno je u UBUS, povodom odlaska Bjegojevićeve.

Pripadnica generacije školovanih baletskih umetnika stasalih posle Drugog svetskog rata na sceni Narodnog pozorišta u Beogradu, čiji je doprinos razvoju igračke umetnosti u Srbiji neprocenjiv, Jovanka je istim sjajem blistala i na pozornicama u Milanu, Parizu, Sidneju…

Rođena 1931. godine u bosanskom Prnjavoru, gde je i stekla prva znanja o igri na časovima gospođe Hatman, školovanje je nastavila u Beogradu kod Radmile Cajić i u državnoj baletskoj školi u klasi pedagoga Mileta Jovanovića.

Profesionalnu igračku karijeru u Narodnom pozorištu započinje 1950, kada debituje igrajući glavnu ulogu u baletu “Balada o jednoj srednjovekovnoj ljubavi”. Za ovim, nižu se i uspesi u baletima “Labudovo jezero”, “Simfonija”, “Orfej”, “Romeo i Julija”…

Osim na matičnoj sceni, Jovanka je sa velikom uspehom igrala (od 1956. do 1959) u Parizu, u baletskoj trupi Žana Babilea, kao vodeća balerina klasičnog i modernog repertoara, a 1959. i u Australiji sa trupom Eduarda Borovanskog.

Vrativši se u Beograd na poziv uprave Narodnog pozorišta, od 1961. do 1972. vlada scenom igrajući vodeće uloge na redovnom repertoaru i premijerne predstave “Žizela”, “Dvoboj”, “Triptihon”, “Pepeljuga”, “Poljubac vile”, “Napuštene”, “Ptico, ne sklapaj svoja krila”, koju je specijalno za nju napisao kompozitor Enriko Josif, “Zvezdani krug” i druge.

Pored Evrope i Australije, osvajala je i pozornice Japana i Bliskog istoka, igrajući u koreografijama čuvenih svetskih baletskih majstora i naših najznačajnijih koreografa kao što su Pia i Pino Mlakar, Nina Kirsanova, Vera Kostić, a najviše u postavkama Dimitrija Parlića.

Dobitnica je Sedmojulske i Oktobarske nagrade, Nagrade UBUS (među čijim je osnivačima) za životno delo, kao i Priznanja za vrhunski doprinos nacionalnoj kulturi. Godine 1972. prestaje aktivno da igra i nastavlja da se bavi pedagoškim radom na Odseku glume na FDU u Beogradu kao redovni profesor.

U dva navrata, 1970. i 1994, bila je šef i direktor Baleta Narodnog pozorišta, a osamdesetih i šef Baleta Pozorišta na Terazijama. Bila je zvezda filmova “Zvižduk u osam”, “Muzika kroz vekove” i “U jednom gradu ko zna kom”.

U svim udžbenicima, enciklopedijama i publikacijama posvećenim baletu, Jovanka Bjegojević svrstana je među imena koja su dala najveći doprinos afirmaciji i popularizaciji ove umetnosti. Ljubitelji baleta pamte je i kao velikog perfekcionistu na sceni, jer je uvek težila samom vrhu i zahtevala savršenstvo, kako od sebe tako i od drugih.

O JOVANKI

IZLOŽBU u Muzeju Narodnog pozorišta večeras u 18.30 svečano će otvoriti izuzetna baletska umetnica i publicista Sonja Lapatanov. O umetničkom stvaralaštvu Jovanke Bjegojević govoriće i baletski umetnik i koreograf Vladimir Logunov, upravnica Narodnog pozorišta u Beogradu Ivana Vujić i autorka izložbe Milena Jauković.

Večernje novosti