[96] Cvrkut bijesnila (1995.)

Saši Pejakoviću (1978-2007) i ostalim dragim prijateljima sa kojima sam odrastao

    Spomenuvši na jednom mjestu u prošlom blogu [95] i “Cvrkut bijesnila”, “projekat” noćnog programa Radio Prnjavora iz 1995. godine u kojem sam učestvovao kao tinejdžer, počeo sam da ozbiljno razmišljam (i da se premišljam) da li da napišem jedan tekst i na tu temu jer u pitanju nije nikakav ozbiljan umjetnički projekat već čisto (anti)muzičko zezanje dokumentovano na audio snimcima napravljenim u tadašnjem radijskom studiju, koje sam nedavno preslušao nakon pauze od nekih deset godina. Ono što sam čuo, izazvalo mi je smijeh i natjeralo suze na oči jer je u muzičkom i svakom drugom smislu potpuno neozbiljno i u nekoj mjeri toliko blamantno da pomalo izaziva onu vrstu stida sa kojim se recimo suoči zrela odrasla osoba dok čita sopstvene pismene sastave iz srednje škole (naravno, ukoliko nije kojim slučajem Ivo Andrić ili pisac njegovog formata). Dakle, ono što slijedi ne može biti nikakav reprezent ozbiljnog rada niti promišljenih kreativnih tendencija već potpuno lude (naglasak na ovu riječ) zezancije ali za neke (malobrojne) ljude, uključujući i mene, ima veliku emotivnu vrijednost i tiče se dijela druženja i odrastanja u jednom malom gradu za vrijeme i odmah po okončanju nesrećnog građanskog rata u bivšoj Jugoslaviji.

    Priča počinje dosta davno, poslije onog uobičajenog napuštanja druženja sa vršnjacima oko zgrada (igranje klikera, razmjena sličica i stripova iz Lunov Magnus stripa i Zlatne serije u kojoj je nesrećni Ken Parker bio najpotcijenjeniji) i sa prvim važnim večernjim izlascima u grad pri kraju osnovne škole. Svakom školarcu, koji je tada bio ozbiljno zainteresovan za rok muziku, logično povezivanje je bilo sa drugim vršnjacima ili par godina starijim momcima koji su osjećali istu strast i ljubav ka muzici u druženjima u gradu koja su ponekad bila i na ivici zakona pa i prelazila je (razmjena kompilacija na kasetama, prepisivanje tekstova pjesama sa omota ploča, sviranje po parkovima, neumjerena mladalačka opijanja, šaranje trafika markerima i ispisivanje “visokoumnih” grafita sprejom po zidovima javnih objekata). Droge i kriminala, na svu sreću, budući da je ipak riječ o malom gradu, u našem slučaju nije bilo, ali gomila anegdota, simpatičnih gluposti i ispada jeste. “Hipijevski” dres-kod koji se sastojao iz pocijepanih traperica i majica sa odštampanim logotipima omiljenih rok, grandž i hevi metal bendova uključivao je često i puštanje duge kose (“čupavci”) i bio je efektno sredstvo raspoznavanja i diferencijacije od drugih aktera gradske scene. Društvo prnjavorskih “čupavaca” tokom tih ratnih godina, čija je ogromna sreća u nesreći ležala u činjenici da smo bili premladi da idemo u vojsku na prve borbene linije, bilo je brojno i međusobno se oslovljavalo obavezno nadimcima [u nešto širem opsegu više zasebnih grupacija to su bili: “Pajo”, “Pejo”, “Čupo”, “Nešica”, “Six”, “Žex”, “Pilja”, “Derviš”, “Simowsky”, “Džo”, “Fudži”, “Džoger”, “Tomo”, “Bato”, “Janča”, “Fejso”, “Jokara”, “Stivi”, “Sekin”, “Beki”, “Bera”, “Cviki”, “Brančilo”, “Fina”, “Garo” (s kojim dan danas pijem kafu skoro svaki dan), “Haši” (i on nam se pridruži ponekad na kafi), “Gremlin”, “Struja”, “Điđi”, “Bralin”, “Dok”, “Bo-An” i drugi] a oni muzički talentovani među nama su se vrlo brzo, po ugledu na svoje muzičke “heroje” (Sleš, Hetfild, Veder, Kantrel, Grol, Kobejn i drugi) udruživali u rok bendove koji su nastupali na maturskim proslavama u hotelu “Nacional” i u restoranu “Park”, na školskim igrankama ili u nezaobilaznom Domu kulture (u kojem ste u to ludo ratno vrijeme, u kojem je samo 30 kilometara odatle grad Derventa bio sravnjen sa zemljom, jednom mogli i da čujete recimo Gileta, Bananu, Švabu i Čavketa kako praše “Debelu devojku” i ostale hitove Električnog orgazma).

    Budući da su bili odlični đaci u srednjoj školi, neki drugari iz ekipe su dobijali i prve volonterske poslove kao DJ-evi za miks pultom u režiji gradske radio stanice (ukoliko bi pak popustili u školi gubili bi pravo na tu poziciju). Prvi od njih bio je Čupo (Milan Marić, danas menadžer prodaje jedne uspješne firme u Prnjavoru) koji je, zahvaljujući svom višenoćnom predanom radu sa ozvučavanjem, miksetom i magnetofonskim trakama, na odsvirane instrumentalne matrice nasnimavao gitarske solo dionice i vokale čime je praktično uobličio tadašnju prnjavorsku rok scenu snimajući u studiju Radija Prnjavor vrlo solidne demo snimke autorskih pjesama (preko Revoks magnetofona prebacivani na Tehniks kaset dekove) kojima su bendovi (poput Nostradamusa, Bob Rock-a i drugih) konkurisali na žirirane gitarijade. Dolaskom u Radio Prnjavor i našeg drugara Peje (pok. Saša Pejaković), tekstopisca i bubnjara iz benda, otvorila se mogućnost za češća snimanja autorskih zamisli (kojih je svakako bilo zahvaljujući i snimateljima Milanu Vinčiću i Nebojši Piljagiću) ali i za, drastično, neozbiljniji pristup kreaciji.

    Nakon par cjelovečernjih neobaveznih druženja u radiju uz slušanje muzike sa ploča, vrlo brzo smo spontano završili i u gluvoj sobi studija ispred mikrofona, snimajući potpuno nepripremljene, neosmišljene i neuvježbane “pjesme” kojima je Pejo odmah dao konceptualni naziv “Cvrkut bijesnila” (druga riječ je namjerno nepravilna da bi se produženim izgovorom podcrtala snaga tihe nagomilane mladalačke agresije uslijed ratne izolovanosti u tom kontradiktornom spoju dvije riječi) unaprijeđujući ga u “projekat” – poligon za snimanje (anti)muzičkih ad hok zamisli. Tokom četiri (vrlo moguće uzastopne) noći snimljeno je 26 numera cvrkutanja bijesnila u ukupnom trajanju od 61 minute od kojih se, ruku na srce, ne može izdvojiti baš niti jedna po nekom posebnom kvalitetu da bi se ozbiljno prezentovala bilo gdje izvan četiri zida jer sve su podjednako loše i blamantne u “autorskom” (banalni, apsurdni stihovi i čista improvizacija), vokalnom (falširanje i galama) i izvođačkom (raštimovani instrumenti) smislu ali su opet veoma drage kao sjećanje (poneke kao i solidne melodije) i imaju čisto nostalgičnu vrijednost za moje prijatelje i mene kao neka vrsta dokumentarnih audio uspomena. Sve su dakle snimljene iz prvog pokušaja, naravno bez ponavljanja (ponavljanje, čemu?), tokom ukupno četiri termina i ako bih baš morao ovom prilikom da izdvojim neke od njih, onda bi to definitivno bile pjesme “Die Zurbriggen” (nastala prema tadašnjoj lokalnoj anegdoti u kojoj profesorica njemačkog jezika u srednjoj školi na kraju godine želi da pokloni prolaznu ocjenu kriminalno lošem đaku pod uslovom da izusti bar nešto na njemačkom), “Sviraj kraj” (koja je nekim zapanjujućim čudom stekla određen broj poklonika među mlađom generacijom prnjavorčana) i kompletan četvrti termin (radnog naziva “Ajron Sekerfleker J” nastalog uslijed pogrešno pročitanog imena benda Iron Butterfly sa ploče koja se nalazila u režiji) u kojem su Pejo i Nešica (Nenad Ignjatić, danas profesor fizičke kulture i trener ženskog odbojkaškog kluba u Odžacima) osmislili i izveli četiri poslednje numere. Za razliku od njih, naslovnu numeru u okviru drugog termina ne bih preporučio nikom živom za slušanje (čak šta više, ko to presluša u cijelosti i ostane normalan ima piće od mene ako nekad bude svraćao ili prolazio kroz Prnjavor).

    Bez neke velike bojazni da će neko ovo na internetu uopšte i poslušati a kamoli proglasiti nekim kreativnim umijećem, na ovom mjestu, uz sve autentične snimke “Cvrkuta bijesnila” (direktni linkovi na početke numera su u opisu videa), prilažem i tekstove svih “pjesama”.

CVRKUT BIJESNILA
Radio Prnjavor, 1995. godina.
snimatelji: Milan Marić (prvi i drugi termin) i Saša Pejaković (treći i četvrti termin)

[prvi termin]

01. A je to / muzika iz crtanog filma (Petr Skoumal/Simowsky/Bo)
02. Ptica I (Milić Vukašinović/Pejo/Simowsky/Bo)
03. Pišonja i Žuga (Dr Nele Karajlić/Sejo Sexon/Nebojša Antonijević Anton/grupa Fobija/Čupo/Pejo/Simowsky/Bo)
04. Die Zurbriggen (Pejo/Simowsky/Bo)
05. Kako tehnika napreduje (Pejo/Simowsky/Bo)
06. Joj doktore feat. Dr Haši Stamenkovič (Haši/Pejo/Simowsky/Bo)
07. Joe Cocker In The Sky News (Haši/Pejo/Simowsky/Bo)
08. Krumpir (Simowsky/Pejo/Haši)
09. Ptica II (Milić Vukašinović/Pejo/Simowsky/Bo)

[drugi termin]

10. Cvrkut bijesnila (Pejo/Džo/Beki/Nešica/Haši/Berić/Čupo/Bo)

[treći termin]

11. Bojler (Pejo/Nešica/Bo)
12. Traktor (Pejo/Nešica/Bo)
13. Svuda oko nas (Pejo/Nešica/Bo)
14. Njivada (Pejo/Nešica/Bo)
15. Poklič (Pejo/Nešica/Bo)
16. A šta da radim (Branimir Štulić/Nešica/Bo)
17. Jinglebell (Pejo/Bo)
18. Meni nikad ne miriše cvijeće (Nešica/Bo)
19. Wir Wurden Uns Immer Lieben (Pejo/Nešica/Bo)
20. Mravlji ugriz (Nešica/Bo)
21. Mali Čupo spava (Pejo/Nešica)
22. Sviraj kraj (Pejo/Nešica/Bo)

[četvrti termin ili “Ajron Sekerfleker J”]

23. Htio sam napisati pjesmu (čika Branko/Pejo/Nešica)
24. Igen Pizzikaja (Pejo/Nešica)
25. Zauzvrat (Pejo/Nešica)
26. 27 (Pejo/Nešica)

Ptica

Išao sam putem
Našao sam pticu
Rek’o sam joj da me voli

Išao sam putem
Sreo sam čovjeka bez noge
Rek’o sam mu: “Evo ti moje pola!”

ref.
(Vatreni poljubac)

Ako jesam oprosti mi
Ti znaš da samo tebe volim

Die Zurbriggen

– “Mališa, mališa, reci nešto za dva!”
– “Die Zurbriggen!”

Kako tehnika napreduje

Sony, Blaupunkt, Saba,
Philips, Tehnics, JVC
Gorenje, EI Niš, Čajavec
Tehnika napreduje
Tehnika napreduje svakim danom
U svakom pogledu
Sve više tehnika napreduje
Jednog dana će da napreduje
Do te tačke će da napreduje
Da više neće moći da napreduje
I onda šta se dešava?
I onda će polako da krene nazad
I onda će da stane
I onda tehnika ne napreduje više
I ostaju
Sony, Blaupunkt, Saba, Tehnics, JVC
Gorenje, EI Niš, Čajavec

Joj doktore feat. Dr Haši Stamenkovič

Za gitarom čovjek koji dugo svira ovaj instrument,
koji nema pojma, al’ eto, dosađuje našim slušnim aparatima:
Bojan Schumacher Milivojević. Pejo, čovjek koji veze nema s pjevanjem, al’ eto, trudi se momčina, dobar je. Na solo gitari čovjek koji vječno solira u životu i u kinu: Glibor Mirosavljević. Čovjek koji vam ovo recituje, koji nema veze s vezom, stvarno, isto k’o i ona dvojica tamo što sjede
za miksetom, Čupo i Gremlin, zove se doktor Haši Stamenkovič.

Joj doktore
Diže me gore
Ništa ne osjećam
Isto k’o da nije ništa
Baca me iz težišta
Joj doktore
Izletio sam iz frizure
Uletio sam u veliko bure
Joj doktore

Joe Cocker in the Sky News

Seo u fotelju
Zovnuo kolegu
Popravio peglu
Joe Cocker in the sky
Joe Cocker in the sky

Sede i puše
Cigare ih guše
Joe Cocker in the news
Joe Cocker in the Sky news

Bojler

Čitav dan ja lutam
I još me bole leđa
I ja sam bojler
I ti si bojler
I mi smo bojler
I vi ste bojler
Čitav dan ja lutam

Traktor

Probudi me jutros traktor:
Oro ja njivu
Buket orhideja na mom stolu
Ovo je ‘šenca ražena

Tractor pulling every day
See my stick in your clip
Me and you everything do
Only Tractor can be true
Only Tractor can be true

Svuda oko nas

B: Ja sam letargija morbidnih intelektualaca.
N: Ja sam letargija morbidnih intelektualaca.
P: Ja sam letargija morbidnih intelektualaca!!!

Svuda oko nas

B: Ja sam diverzant.
N: A ja sam miner.
P: Ja sam, onda, saboter!

Svuda oko nas
Full Power Generation

Skinite ga sa ekrana
I dajte nam malo mjesta
Ugrzi me za vrat
Ustima punim kačkavalja

Svuda oko nas
Full Power Generation
Cvrkutam, bijesnim, o mati moja mila
Svuda oko nas
Je l’ gotovo već?!
Svuda oko nas
Dosta! – Šta dosta? – Šala, šala! (TLN)
Svuda oko nas
Nema ovdje nikoga. (TLN) – Gdje? – Ovdje!
Svuda oko nas

Poklič

Iz dubine šume
Čuje se poklič
Neki kažu da je šuma
Neki kažu da je poklič
Ne mogu da ga operem
Ne mogu da ga ispeglam
Ja sam bio čovjek
Nekad davno

A šta da radim

Želim da te imam
Želim da te imadem
Želim da te poklanjam
Želim da te kradem

Jer tu na ulici
Blistaju pločnici
U mojim venama
Krv kretena

Tražim te na ulici
Kad me vidiš ti ćeš pobjeći
Hrenovke sam kupio
Hajde ‘de da žderemo

A šta da radim
Kad odu prijatelji moji
Kad ode djevojka na koju bacam oči

Meni nikad ne miriše cvijeće

Meni nikad
Meni nikad
Ne miriše cvijeće
Meni nikad ne miriše cvijeće
Seljanko kaljava
U opancima moje rodne grude
Gdje si vodu nosila
U opancima moje rodne grude

Wir Wurden Uns Immer Lieben

Budi moja sada ti
Mi ćemo se uvijek voljeti
Budi sada opet tu
Kao nekad u mom snu
Mi ćemo se uvijek voljeti

Mravlji ugriz

Liči mi na ujed od mrava
Onda kad smo ti i ja žderali grožđe
Sao roma stari, stara
Sao roma odlazim

Mali Čupo

Mali Čupo spava
San ga zasmejava
Njega boli glava
Al’ kita mu je zdrava
Njega još boli zub
A proće ga i glava
Njega još boli zub
A Pejo svira blues

Sviraj kraj

Sviraj kraj
Zaustavi vrijeme
Pričuvaj mi kopačke
Zaveži mi pertle
Pričuvaj mi kopačke

Htio sam napisati pjesmu

Htio sam napisati pjesmu
Kad me nešto po glavi tresnu
Ja zaboravih pjesmu

Zauzvrat

Ja opet,
Tu je sve u isti sat,
Dolazim
Ne ustaj, ostani
Vraćam se
Zauzvrat

    Sa velike vremenske distance, posmatrajući tekstove ovih “pjesama” naravno ne iznenađujem se što u njima nema prisutnog ni “n” od tadašnjeg široko rasprostranjenog nacionalizma (jer je naša šarolika ekipa bila sastavljena i od pripadnika nacionalnih manjina budući da je Prnjavor u bivšoj Jugoslaviji bio poznat kao “Mala Evropa” zbog stanovnika velikog broja različitih nacionalnosti) već mi je zanimljivo da u cvrkutanju bijesnila uopšte nema mračnih tema, karakterističnih za to depresivno ratno vrijeme u kojima je bilo par situacija kada se lako mogla izgubiti glava, uključujući i smrt (“Mi umetnici ne razmišljamo o strahu niti se time opterećujemo.” Seka Aleksić, turbo-folk pjevačica) već preovladavaju, uslovno rečeno, ljubavne teme (“A šta da radim”, “Wir Wurden Uns Immer Lieben” i “Ptica”), dosjetke i anegdote (“Htio sam napisati pjesmu” i “Die Zurbriggen”), ismijavanje poznatih melodija i kontrastnih, u našem slučaju vrlo bliskih, relacija selo-grad (“Meni nikad ne miriše cvijeće”, “Njivada” i “Traktor”) kao i pojedinačne raznovrsne teme bez zajedničkog imenitelja.

Naravno cijela ova stvar, iako je svojevremeno bila čak nekoliko puta i javno emitovana (!!!) u noćnom programu Radija Prnjavor, bila bi vjerovatno davno zaboravljena da mnogo godina kasnije, nesrećnim sticajem okolnosti, dragi prijatelj Pejo, idejni tvorac Cvrkuta, nije umro od poslijedica srčanog udara, u Prnjavoru januara 2007. godine. Godinu dana kasnije, okupili smo se i – uz finansijsku podršku njegovog oca Branka Pejakovića (1952-2017), koji je po tragičnoj smrti sina pronašao u arhivi radija sve snimke Cvrkuta bijesnila i brižljivo ih prikupio i čija je to naposlijetku i bila želja – uz svesrdnu pomoć Dražena Marinkovića i Mladena Strugara priredili ozbiljan i dirljiv memorijalni koncert u znak sjećanja na našeg pokojnog prijatelja, koji je održan krajem avgusta 2008. godine u prepunoj sali Doma kulture u Prnjavoru sa posebno projektovanom scenografijom za tu priliku (prema idejnoj slobodoručnoj skici akademskog slikara Željka Žunića uradio sam projekat scenografije i plan organizacije prostora), tokom kojeg smo, pored Pejinih pjesama koje je pisao u rok grupi Nostradamus, izveli i obrađene verzije “Htio sam napisati pjesmu” i “Sviraj kraj” (pored Milana, Nenada, Libora i mene nastupili su i Severin Vukojičić i Zlatko Segić) te emitovali Pejin kasniji autorski rad u domenu ambijentalne elektronske muzike koju je stvarao pod zajedničkim nazivom “Mongrel” (uložen ozbiljan trud, vrijedan pomena i pažnje, o tome nekom drugom prilikom) uz video rad koji su osmislili Željko Žunić i fotograf Bratislav Bijelić (1974-2013).

Pomalo proročki, što je istina pretenciozna misao, Pejina kovanica “Cvrkut bijesnila” sjajno opisuje fenomen svađa, prepucavanja i ogavnih međusobnih uvreda (ili na račun javnih ličnosti) od strane korisnika Tvitera koji će se ispoljiti mnogo godina kasnije pojavom Interneta i socijalnih mreža. Takođe, svake godine kada se okupljamo u Prnjavoru (veliki broj omatorjelih vlasnika gorespomenutih nadimaka) i družimo uz hranu, piće i muziku oživljavajući stare uspomene, niti jedan susret ne prođe a da se ne odsviraju i pjesme nama nezaboravnog Cvrkuta poput “Die Zurbriggen”, “Bojler”, “Ptica”, “Meni nikad ne miriše cvijeće”, “Htio sam napisati pjesmu” i “Sviraj kraj” čime sjećanje na Peju i zajedničko odrastanje i dalje snažno živi u našim srcima.

P.S.

   Po prvi put u ovih 10 godina za blog biram dvije kontradiktorne kategorije “In memoriam” i “Zabava” što sasvim odgovara prirodi naslova teksta i opisanog projekta. (Naravno, nije bilo govora da se ovdje upotrijebe sad već standardne kategorije poput “Umetnost”, “Kultura” ili “Muzika” jer, ruku na srce, ne bi odgovaralo istini.)

P.P.S.

    Sinoć sam se čuo sa Nenadom i objasnio mi je ovaj simpatični kuriozitet da se poslednja dvadeset i šesta numera Cvrkuta zove zapravo “27”. Naime, naziv instrumentala upućuje na onu nesrećnu godinu života u kojoj su pojedine rok zvijezde tragično okončale život (poput Dženis Džoplin, Džimija Hendriksa, Kurt Kobejna i drugih). Poslednja napomena bila bi u vezi sa ilustracijom projekta: u pitanju je slika koju sam naslikao temperama dosta godina kasnije i namjerno je aplicirana kao dezen na jastučić koji upućuje na ležernu pasivnu “aktivnost” na kauču (najčešće uz TV, kao kontrast stvaralačkom aktivnom principu) ali koji može i da posluži za laganu dremku uključujući vječitu temu snova kao metaforu o mladalačkim životnim snovima.