Na današnji dan 14. avgusta 1893. godine umro je Lazar Trifković, jedna od najznamenitijih i najdragocjenijih ličnosti koje je Prnjavor imao u svojoj istoriji. Rođen je oko 1852. godine u Prnjavoru. U svom rodnom mjestu završava srpsku pravoslavnu osnovnu školu, da bi se potom u potpunosti posvetio porodičnom poslu – trgovini.
Lazar Trifković bio je veliki dobrotvor. Dugo vremena je sam, ili u saradnji sa drugim uglednim prnjavorcima koji su ljubili svoj rod, izdržavao školu i učitelje srpske škole u Prnjavoru, bio na čelu crkveno-školske opštine, u velikom obimu pomogao gradnju crkve Svetog Georgija.
U Prnjavoru aktivno učestvuje u svetosavskim besjedama i zabavama, drži uvodne govore, govori o značaju Svetog Save, o pjesniku Simi Milutinoviću i drugima. On šalje svoje novčane priloge i širom Bosne i Hercegovine, pomaže srpske škole, svetosavske besjede i drugim povodom organizovane manifestacije. Bio je kum srpskoj pravoslavnoj školi u Gradišci 1887. godine, pretplatnik časopisa i novina koji su u tom periodu izlazili, a posvećene su mu i neke knjige.
Godine 1875. kada je došlo do ustanka u Bosni i Hercegovini, sklanja se iz Prnjavora u Slavonski Brod, a stečeni imetak ostavlja na milost i nemilost neprijateljima. U izbjeglištvu, međutim, i dalje radi na srpskoj stvari i moralno i materijalno je pomaže.
Kao predstavnik Prnjavora prisustvovao je prenosu posmrtnih ostataka pjesnika Branka Radičevića iz Beča u Sremske Karlovce, tačnije na Stražilovo 1883. godine, a ono što posebno govori o značaju, ugledu i uvažavanju Lazara Trifkovića u tom vremenu je podatak da je na toj svečanosti, organizacioni odbor tog događaja treću zdravicu uputio upravo njemu kao „rodoljubivom Srbinu i ustrajnom borcu za srpska narodna prava“!? Na istoj svečanosti sa Lazarom Trifkovićem bio je, između ostalih, i Mihajlo Pupin.
On je sasvim sigurno jedan od najznačajnih ljudi koji su doprinijeli razvoju kulta Branka Radičevića u Prnjavoru. Ime Branko dao je jednom svom sinu. Kada je sahranjivan, u grobnicu sa njim spušteno je poprsje Branka Radičevića i nekoliko brojeva lista „Zastava“.
U istorijskim izvorima, posebno periodici s kraja 19. i početka 20. vijeka, ime Lazara Trifkovića se često nalazi zajedno sa uglednim javnim ličnostima toga vremena kao što su Aleksa Šantić, knez a potonji kralj Petar Karađorđević, mis Adelina Irbi, Ilarion Ruvarac, mitropolit Đorđe Nikolajević, Sava Kosanović, Venjamin Nikolajević, Serafim Perović, arhimandrit Nićifor Dučić, general Savo Grujić predsjednik vlade i ministar vanjskih poslova kraljevine Srbije, vojvoda Bogdan Zimonjić, sa baronima Jovanom Apelom, Hugom Kučerom, Isidorom Benkom, sa imenima uglednih trgovaca i trgovačkih firmi toga vremena Ristom i Mihom Šantićem iz Mostara, Škuljevićem i Aničićem iz Trsta, Gligorijem Jeftanovićem iz Sarajeva i mnogim, mnogim drugim znamenitim Srbima toga vremena!?
U Prnjavoru, posebno od 1888. godine, prisutan je u kotarskim i opštinskim strukturama, ali zbog svoje nacionalne orijentacije od vlasti često proganjan i saslušavan. U zapisiniku sa jednog saslušanja pred austrougraskim vlastima, pravdajući se zbog jedne knjige koju je dobio, a nije znao da je zabranjena, Lazar Trifković je izjavio sljedeće: „pošto sam ja od svojega djetinjstva navađan čitati svake knjige, romane i ine pjesmarice i pripovijetke, dobavljao sam vazda i čitao takove za izobraziti svoj um i za naučiti se koliko je moguće svačemu, kako sam ja kako gore rekoh više putah raznih knjigah nabavljao navadili su se knjižari meni šiljati izkaze … novo izlazećih knjigah, te mi je tako baš pred nekoliko danah od knjižara u Pančevu jedan komad njegovog knjižarskog oglasa prispijo u kojem je natjecano … novo izašlih knjigah kao: Razbibriga, Narodne pjesme, pripovetke iz svetske književnosti…“.
U nekim svojim dopisima štampi toga vremena potpisivao se pseudonimom „Srbin Bosanac“, međutim nije bio jedini koji je u Bosni i Hercegovini koristio taj pseudonim. Čini se da je koristio i pseudonim „Obzor“.
Posebno je zanimljivo što u istom periodu u Bosni i Hercegovini postoje tri čovjeka sa imenom Lazar Trifković, sva trojica trgovci, ugledni javni radnici, ali sa punim pravom i uporištem u istorijskim izvorima, može se zaključiti da je Lazar Trifković iz Prnjavora bio najaktivniji na polju nacionalnog rada.
Ovaj srpski rodoljub i dobrotvor iz Prnjavora poživio je svega 42 godine. Zavičajni muzej Prnjavor juče je organizovao djelimično uređenje grobnog mjesta Lazara Trifkovića u gradskom groblju u Prnjavoru.
Zavičajni muzej Prnjavor će u narednom periodu pokrenuti inicijativu da se ispred zapadne fasade muzeja podigne bista Lazara Trifkovića, kao i biste nekih drugih uglednih i značajnih Prnjavoraca toga vremena, a biće i drugih aktivnosti usmjerenih na čuvanje uspomene na ovakve ljude i na jačanje kulture sjećanja uopšte.
Vječna slava, pomen i zahvalnost Lazaru Trifkoviću.
Dario Topić, profesor istorije
Zavičajni muzej Prnjavor
SINU TISUĆLJETNE KULTURE
Ti ne znade mreti kraj slomljenog mača,
Na poljima rodnim, braneći ih časno
Kitio si cvećem svakog osvajača,
Pevajuć’ mu himne, bestidno i glasno.
Slobodu si večno, zakržljala raso,
Ček’o da donesu tuđi bajoneti,
Po gorama svojim tuđa stada pas’o,
Jer dostojno ne znaš za Slobodu mreti.
Pokaži mi redom Viteze tvog roda,
Što balčakom s ruku slomiše ti lance,
Gde je Karađorđe tvojega naroda,
Pokaži mi tvoje termopilske klance.
S tuđinskom si kamom puzio po blatu,
S krvološtvom zvera, pogane hijene,
Da bi mučki udar s ledja dao Bratu,
I ubio porod u utrobi žene.
Još bezbrojna groblja zatravio nisi,
A krvavu kamu u nedrima skrivaš,
Sa vešala starih novi konop visi,
U sumraku uma novog gazdu snivaš.
Branio si zemlju od nejači naše,
Iz kolevke pio krv nevine dece,
Pod znamenje srama uz ime ustaše,
Stavio si Hrista, Slobodu i Svece.
U bezumlju gledaš ko će nove kame,
Oštrije i ljuće opet da ti skuje,
Čiju li ćeš pušku obesit’ o rame,
Ko najbolje ume da ti komanduje.
Dimitrije brate napaceni,zna Nenad ko je prvi ekser iskrivio na zeljeznici i prvu ciglu ugradio u bolnicu al ga sramota to javno reci.
Zna i profesor da ni kaldrmu nisu znali postaviti al ga sramota izustiti ko je to napravio jer nije u programu nastave koju pokusava organizovati a drugacije je ucio i zavrsio taj fakultet.
Zar bi bilo moguce reci da su ti mrski rimokatolici nevjernici uradili i da to jos uvjek traje i da se upotrebljava svima na korist.
Ne.
Ajmo kalamarima i lihvarima podici biste, isli su na sahranu poznatima?
Bio sam i ja Coli na koncertu pa nisam glavni zavodnik u selu.
Profesore,drzite se vi skole i predavanja, vjerujem da ste dobar pedagog, pisanje istorije ostavite strucnjacima – vase je da to interpretirate djacima.
Mitre,
…………………………………………….
Zakržljala raso
Ti ne znade mreti kraj slomljenog mača
Na poljima rodnim,braneći ih časno
kitio si cvećem svakog osvajača
Pevajuć mu himne, bestidno i glasno
Slodobu si večno,zakržljala raso
Čeko da donesu tuđi bajoneti
Po gorama svojim tuđa stada paso
Jer dostojno ne znaš za slobodu mreti
Pokaži mi redom viteze tvog roda
Što balčakom s ruku slomiše ti lance
Gde je Karađorđe tvojega naroda
Pokaži mi tvoje termopilske klance
S tuđinskom si kamom puzio po blatu
S krvološtvom zveri, pogane hijene
Da bi mučki udar s leđa dao bratu
i ubio porod u utrobi žene.
Još bezbrojna groblja zatravio nisi
A krvavu kamu u nedrima skrivaš
Sa vešala starih novi konop visi
u sumraku uma novog gazdu snivaš
Branio si zemlju od nejači naše
iz kolevke pio krv nevine dece
pod znamenjem srama u ime ustaše
Stavio si Hrista,slobodu i svece
U bezumlju gledaš ko će nove kame
oštrije i ljuće opet da ti skuje
čiju li ćeš pušku obesit o rame
ko najbolje ume da ti komanduje.
Skriva se u srpskom Slavonskom brodu od neprijatelja cineci dobre stvari za Srbe?
Pa zasto ne ode u Loznicu ili Sabac kad je Beograd daleko?
Dok je Lazar, trgovac, privatnik, ili kalamar, u ono vrijeme sirio kult Branka Radicevica, neukom i nepisnom narodu, stranci nam bolnicu napravise, da bi se nas Srpski narod imao gdje lijeciti. Hahahahaha , e jesmo stoka, i posle meni neki bolid napise Poturica, hahahahahah jesmo telad kao narod, nista ne cijenimo :)))
Ziv i zdrav bio Mitre za ovakav komentar
Нека му је вјечна слава и хвала. А такве Митре као тебе је Принцип рјешавао по кратком поступку…. питао би те дали би тако говорио да нам је Гаврило жив.
Sta ja sa vama da pricam, plitki botovi, mozete da serete koliko hocete, ja vas pitam sta su nasi Srbi napravili??? Pa da taj Lazar bude u muzeju, stalni neka borba protiv nekoga, uvijek su svi okupatori, ja samo kazem da su Austro Ugari u nasu selendru donijeli civilizaciju, a ovaj gore Gavrilo Princip, nije svjestan da je zbog su poteza Srpske omladine izginuli milijoni Srba. Jel takvog covjeka ja treba da hvalim, zbog koga je poginulo milijon Srba i poceo 1 svjetski rat, ljudi da li ste vi normalni???
Mitre poturico, da tvoja nikad neprežaljena Austrougarska i nasljednici nisu željeli rat znog jednog atentata ne bi ga ni bilo, Samo plitki mozgovi misle da je rat počeo zbog atentata. Ratovi ne počinju zbog atentata.
Zasto se ne napise, da je sve ustanove u Prnjavoru napravila Austro Ugarska, i to prije 115g, da je Austro Ugarska od sela napravila grad, Vojni odsjek, Opstina, Dom Zdravlja, da se nasi ljudi mogu lijeciti, putevi, skole itd itd, jednom rijecju Austro Ugarska je donijela civilizaciju medju neskolovane ljude. Zasto se o tome suti, sve te ustanove smo mi, nasi roditelji i druge generacije koristili, kao sto o nasa djeca to koriste danas. Vise je Austro Ugarska uradila za Prnjavor, i Prnjavorcane nego neki Lazar, koji se borio protiv Austro Ugarske i napretka, nazalost. Nazalost ali veliča se covjek koji se borio protiv napretka, iza Austro Ugarske je ostalo nesto sto koristimo svi mi gradjani, a iza Lazara je ostala samo borba, protiv tadasnje vlasti, to jest borba protiv napretka i boljeg zivota za svoje sugradjane. Lazar nista nije napravio za Prnkavor i Prnjavorcane. I postavlja se pitanje tko je za nase dobro vise doprineo, Lazar ili Austro Ugarska. O tome treba pisati. I ne vidim razlog zasto bi ime trgovca stajalo na muzeju, narodu treba dati da sam odluci tko ce biti u muzeju, a ne da pojedinci vodjeni svojom idologijom odlucuju o tome. To je narodno i ostaje narodu, to je nase i mi trba da odlucimo o mizeju, a ne pojedinci. Samo glasanje
Slažem se da su austrougari pravili zatvore u kojima su robijali srbi, slažem se da su pravili zgrade namijenjene upravi u kojima su bili zaposleni svi osim srba, pravili su uskotračne pruge da mogu na što lakši način da eksploatišu ogromna bogatstva. Slažem se da su pravili zgrade sudova u kojima je suđeno uglednim srbima i odatle su odlazili na dugogodišnje robije. Nisu pravili škole, nisu pravili crkve.
Napravili su bolnicu u kojoj si se bar jednom zadesio ti ili neko tvoj bliznji,katastar bez kojeg bi i dan danas glave letile vise nego “ukrinski cvjet”. Sve sto su napravili i dan danas sluzi svrsi,a sumu otimaju i strani i domaci samo sto su ti stranci iza sebe ostavili nesto ( za vladavinu od 10 do 15 godina) a svi ostali “oslobodioci ” su oslobodili Prnjavor vise nego Turci za 400-500 godina.
I da nije bilo prokletog rata ( sto nas je zaobisao od razaranja) jos uvjek bi bili najnerazvijenija opstina sve zahvaljujuci oslobodiocima od austrougara i ostalih vlastodrzaca skoro pa do danasnjih dana.
zabili pitona=pa tvoji Austrougari nisu vladalu u drugim krajevima, u Srbiji,Makedoniji, Rusiji itd pa imaju i tamo i bile su i bolnice i katastri i sve ostalo glupane. Samo glupan žali za zaostalom austrougarskom i traži sebi Gazdu!
Srbija i Makedonija ( bez Vojvodine) su uz pomoc Austrougarske ( citaj pomoc) poceli da postaju civilizovane zemlje posle turske vladavine.
Rusi su jos uvjek u srednjem vijeku tako da me njihova civilizacija ne dotice a i njihov katastar bi trebao na tvom imetku da se primjeni kad ga spominjes.
Zaliti za okupatorima kao sto je bila austrougarska bi trebalo jer svi ostali prije i poslije su gori.
I ne zaboravimo prnjavorskog Gavrila koji obilazi sahrane poznatih i sklanja blago kod rimokatolika.
Bravo za komentar Bili!!!!
Prvo se informisi pa pisi komentare. Npr. ko je finansirao izgradnju crkve u Donjim Vijacanima te ko je istu zidao , odakle je bio , i koje vjere.
A za ove druge komentatore vrlo prosto pitanje:
GDJE SU ZAVRSILE I JOS UVEK ZAVRSAVAJU NASE SIROVINE I PRIRODNA BLAGA. Evo samo zadnjih 25 god
Koliko je firmi pokradeno opljackano unisteno ?
A malte ne nismo dobili nista. Sta se radi po Srbiji ? Kinezi , Turci , Siptari ulazu kapital i upravljaju s istim, drzava moze samo da zvizdi za njima.
Na kraju krajeva , gdje god je bila Austrija bilo je bolje nego tamo gdje su vladali turci. Ovi su se makar gospodski ponasali.
A sto neko napisa, Regrutovali vojsku i slali na front? Pa i danas Srbi sjede za pare u oruzanim snagama BiH i po potrebi mogu biti upuceni bilo gdje . Isto kao sto sad Srbi iz Sipe hapse Srbe zbog najnovih zakona.
Ja znam da bi nas 90 % i dan danas bilo radije u Austrougarskoj monarhiji nego li u Otomanskom carstvu koje je pocelo da se siri lagano ali sigurno preko ratova u Jermeniji , Libiji, Siriji,a doce i na na Balkan …U stvari oni su vec tu samo mi nismo ni svjesni
Svjesni smo mi da su oni tu i da nas a i sami sebe lagano napuštaju a ti toga nisi svestan.Što su Srbi danas u OSBiH koje su kao malo jači lovački vod je zasluga tzv visokih predstavnika i muslimanskog Sarajeva kao i sve ostalo ali srećom moć tzv zapada slabi sve više i više.Niko ne hapsi Srbe po najnovijem zakonu i tu si laž prenio sa RTVBN koja sve prenosi od muslimanskih medija. Moguće da ti je drago što je bio logor smrti za Srbe u Doboju koga je osnovala Austrougarska.
Pitaj Dodika ko je ukinuo vojsku Republike Srpske.
Nema tog muslimana il hrvata koji je mogao to uraditi bez amina pomenutog.
@ za Mitar
Драги Митре,не слажем се са тобом, ти би ‘ладно у наш музеј ставио окупаторе, Фердинада и Поћорека, а Лазо нека и даље зараста у коприве, али слажем се да би музеј требао бити окренут прошлости свих нација наше општине.
Lazo zarasta u koprive jer nema ko da ocisti njegov grob i da je bio neko da vrijedi stanovnicima Prnjavora bio bi ociscen.
Tako je sa svim “poznatim i zasluznim ” gradjanima.
Toliko o tome.
Mitre ne budali, Okupirali nas i jos te mobilišu da ideš ratovati za njih po frontovima pa čak i na Srbiju su slali vojnike naše ljude. Nije tvoj niko ratovo na solunskom frontu.
Šume sjekli, rudu izvozili. Stoji da su izgradili puteve i jos svasta nesto ali znaj koliko su izvezli što čega kad su imali računa praviti puteve pa ti razmisli.
Miter! Ne sagledavaš sve stvari tog vremena i blebećeš bez veze! Austrija je napravila to što si naveo! Pored toga Austrijanci su bili tada organizovani i iz ovih krajeva vozili sirovine. Nije im bilo na pameti da tada prave fabrike. Glavna stvar zašto su se Srbi toga vremena digli protiv Austrije i konačno je se riješili 1918 je njihova politika naseljavanje ne pravoslavnog stanovništva na ove prstore. Njihova intencija i nakana da tadašnja BiH postane rimokatolička pokrajina. Eto šta je kulminiralo Sarajevskim atentatom. Vi Mitre koji niste pravoslavni ne možete to shvatiti. Slava našem Gavrilu!!
Svako poture uvijek sebi traži novog Gazdu!
Koja drzava je propala i koji narod za vrijeme vladanja Austrougarske prije izbijanja 1 rata?
Bosna?Srbi? bilo ko?
Imas slike Bosne prije Berlinskog kongresa, mozda koja slika Prnjavora?
To sto su austrougari izvezli iz Bosne za 14 godina smijesno je porediti sa pljackom od `92 na ovamo.
Srbija je i napredovala i postala kraljevina kad je saradjivala i imala podrsku Austrougarske dok Apis( on je samo bio duga ruka) nije presudio kralju i stavio omcu Srbiji oko vrata.
Da Austrougarska nije naselila u pasivne,puste,sumovite krajeve prnjavorske opstine i okolnjih opstina stanovnistvo drugih naroda iz svoje monarhije ne bi se kasnije naseljavalo ostalo stanovnistvo iz planinskih krajeva Bosne u Prnjavor.
Prnjavor ne bi postojao, licio bi na naselja poput Palackovaca( tranzitne stanice) i Lisnja bi bila centar najnaseljeniji ovog kraja.
Koliko su agresivna naseljavanja nepravoslavaca i njihovo agresivno ponasanje prema pravoslavcima u ovaj kraj imamo sliku da vidimo sad.
U Bosni,prnjavorskoj opstini zive i zivili su rimokatolici i pravoslavci a i muslimani prije austrougarske vlasti a samo nepismeni i neostrasceni stvaraju slike netolerancije i zele da zavrse procese “mein kampf” jer je vecina ostalih protjerana, a i oni koji se vracaju zele sto prije da odu jer sve vrijednosti jednog gradica izgubljene su, i neki kvaziistoricari prekrajaju istoriju i od (cast zanatima) trgovaca i lihvara prave heroje jer ih inteligencija ne podrzava i nije podrzavala.
ti si drogirana, atentati ne prouzrokuju ratove ako ih neko neće,ako neki vehabija zakolje nekog u zapadnoj Evropi po toj tvojoj logici ta država zaklanog treba da objavi rat državi porijekla tog mudžahedina. Ooo, sve buzdovan do buzdovana….. Austrougarska se htjela širiti i odgovarao joj je rat i ubistvo Franca jer su mislili da će pobijediti Srbiju ! Kako si glupa !
Ljubi baba Vanga sokola svog.
Sine, idi ti kod profesora istorije pa utvrdi gradivo.
Pomijesali su ti se hemija i geografija, samo jos da priznas da si trgovacku zavrsio da se ponadas bisti kraj muzeja, i naravno sacekaj kakvog poznatog da ides na sahranu.
Nenade, a jel znas ti tko je napravio Zeljezaru u Zenici, puteve mostove, ciglane, tko je poceo industrijsku revoluciju u slijepom crijevu Evrope, Bosni i Hercegovini. Hm…. Mozda Srbi, mozda Turci, mozda Rusi, hm mozda Lazar Trifkovic. Ne Nenade, Austro Ugarska je to sve radila za sve stanovnike BIH. A sta je Lazar Trifkovic uradio za moj grad i moje ljude, sta???? Koga je on izlijecio, koga je zaposlio, kome je skolu napravio i naucio ga da cita, kome je put napravio, pa da dobije bistu u mom, nasem gradu???? Sta je taj covjek uradio za moje pretke i mene, za tvoje pretke i tebe, za Nas PRNJAVOR? PO CEMU SE OVDJE BISTE POSTAVLJAJU, PO DJELIMA, ILI PO NECIJOJ IDEOLOGIJI.
Dario samo nastavi svoj jos uvijek dobro ne shvacen rad. Vise ovakvih clanaka o pravim ljudima koji su za nas Prnjavor kulturno i prosparitativno nesto znacili ce mnogima otvoriti oci i natjerati da instituciju skole ponovo stave na prvo mjesto. Pojavljivanjem ovakvih obrazovanih velicina u javnosti putem tvog pisanja mislim da ce mnogi koji vjeruju u druge vrijednosti da se povuku i ne skrnave nasu sredinu.. Skola, obrazovanje, odgoj a uz to sve i biznis je jedini nacin da covjek nesto napravi i za sebe ali naravno i za svoju okolinu…
Kad Dario bude pisao kao istoricar a ne kao sponzorisani pjesnik onda ga i neko mozda shvati ovako je “neshvaceni ”
Mijenjati istoriju jednog kraja nije mudro i veoma lako se zavrsi na smetljistu istorije.