List „Bosanska vila“ objavio je u svom broju 25, od 15. decembra 1893. godine, sledeću vijest: „U spomen Lazara Trifkovića. Naš vrli saradnik i vrijedni srpski sveštenik Jovan P. Jovanović iz Kobaša javlja nam da će uskoro u ‘Stražilovu’ oštampati događaj iz Bosne pod natpisom: Pop Đuro Davidović. Za tim će to oštampati u posebnu knjigu i posvetiti uspomeni vrlog rodoljuba Laze Trifkovića u Prnjavoru. Valjda će knjigu prijatelji pokojnikovi znati rasturiti.“
Na današnji dan, 14. avgusta 1893. godine, umro je Lazar Trifković, jedan od najznamenitijih i najdragocjenijih ličnosti koje je Prnjavor imao u svojoj istoriji. Rođen je oko 1852. godine u Prnjavoru. U svom rodnom mjestu završava srpsku pravoslavnu osnovnu školu, da bi se potom u potpunosti posvetio porodičnom poslu – trgovini.
Lazar Trifković bio je veliki dobrotvor. Dugo vremena je sam, ili u saradnji sa drugim uglednim prnjavorcima koji su ljubili svoj rod, izdržavao školu i učitelje srpske škole u Prnjavoru, bio na čelu crkveno-školske opštine, u velikom obimu pomagao gradnju crkve Svetog Georgija.
U Prnjavoru aktivno učestvuje u svetosavskim besjedama i zabavama, drži uvodne govore, govori o značaju Svetog Save, o pjesniku Simi Milutinoviću i drugima. On šalje svoje novčane priloge i širom Bosne i Hercegovine, pomaže srpske škole, svetosavske besjede i drugim povodom organizovane manifestacije. Bio je kum srpskoj pravoslavnoj školi u Gradišci 1887. godine, pretplatnik časopisa i novina koji su u tom periodu izlazili.
Godine 1875., kada je došlo do ustanka u Bosni i Hercegovini, skloni se iz Prnjavora u Slavonski Brod i ostavlja stečeno na milost i nemilost neprijateljima. U izbjeglištvu, međutim, i dalje Radi na srpskoj stvari i moralno i materijalno je pomaže.
Kao predstavnik Prnjavora, prisustvovao je prenosu posmrtnih ostataka pjesnika Branka Radičevića iz Beča u Sremske Karlovce, tačnije na Stražilovo 1883. godine, a ono što posebno govori o značaju i ugledu Lazara Trifkovića u tom vremenu jeste podatak da je na toj svečanosti organizacioni odbor treću zdravicu uputio upravo njemu kao „rodoljubivom Srbinu i ustrajnom borcu za srpska narodna prava“! Na istoj svečanosti sa Lazarom Trifkovićem bio je, između ostalih, i Mihajlo Pupin.
On je sasvim sigurno jedan od najznačajnijih ljudi koji su doprinijeli razvoju kulta Branka Radičevića u Prnjavoru. Ime Branko dao je jednom svom sinu. Kada je sahranjen, u grobnicu sa njim spušteno je poprsje Branka Radičevića i nekoliko brojeva lista „Zastava“ koji je izlazio u Novom Sadu.
U istorijskim izvorima, posebno periodici toga vremena, ime Lazara Trifkovića se često pojavljuje uz ugledne javne ličnosti tog doba, kao što su Aleksa Šantić, knez a potom kralj Petar Karađorđević, mis Adelina Irbi, Ilarion Ruvarac, mitropolit Đorđe Nikolajević, Sava Kosanović, Venjamin Nikolajević, Serafim Perović, arhijerej Niti̇̊for Dučić, general Savo Grujić premijer i ministar vanjskih poslova Kraljevine Srbije, vojvoda Bogdan Zimonjić, baroni Jovan Apel, Hugo Kučer, Isidora Benko, kao i poznati trgovci i trgovačke firme tog vremena – Risto i Miho Šantić iz Mostara, Škuljević i Anić iz Trsta, Gligorije Jeftanović iz Sarajeva i mnogi drugi znameniti Srbi tog doba!
U Prnjavoru, posebno od 1888. godine, prisutan je u kotarskim i opštinskim strukturama, ali zbog svoje nacionalne orijentacije često je bio progonjen i saslušavan od strane vlasti.
U zapisniku sa jednog saslušanja pred austrougarskim vlastima, prilikom izjašnjenja zbog jedne knjige koju je dobio, a nije znao da je zabranjena, Lazar Trifković je izjavio:
„Pošto sam ja od svojega djedinjstva navikavan čitati svake knjige, romane i ine pjesmarice i pripovijetke, nabavljao sam vazda i čitao takove da izobrazim svoj um i da naučim se koliko je moguće svačemu. Kako sam ja, kako gore rekoh, više puta raznih knjiga nabavljao, navadili su se knjižari meni slati izkaze… novoizlazećih knjiga, te mi je tako baš pred nekoliko dana od knjižara u Pančevu jedan komad njegovog knjižarskog oglasa pristigao u kojem je natjecano… novoizašlih knjiga kao: Razbibriga, Narodne pjesme, pripovijetke iz svjetske književnosti…“.
U nekim svojim dopisima za štampu toga vremena potpisivao se pseudonimom „Srbin Bosanac“, mada nije bio jedini koji je u Bosni i Hercegovini koristio taj pseudonim. Čini se da je koristio i pseudonim „Obzor“.
Posebno je zanimljivo da je u istom periodu u Bosni i Hercegovini postojalo trojica ljudi s imenom Lazar Trifković – sva trojica trgovci i ugledni javni radnici –, ali sa punim pravom i potvrdom u istorijskim izvorima može se zaključiti da je Lazar Trifković iz Prnjavora bio najaktivniji na polju nacionalnog rada.
Ovaj srpski rodoljub i dobrotvor iz Prnjavora poživio je svega 42 godine.
Zavičajni muzej Prnjavor u narednom: Vječna slava, pomen i zahvalnost Lazaru Trifkoviću.
Piše: Dario Topić, profesor istorije
Zavičajni muzej Prnjavor
Be the first to comment